Samarkand is een legendarische stad in Oezbekistan. Deze handelsstad bloeide in de middeleeuwen. Kamelen sloften langs de oude Zijderoute door de woestijn. Zij droegen appels en specerijen met zich mee. Eeuwen later sta ik in de stad en bezoek ik de bezienswaardigheden in Samarkand.
Ziek in Oezbekistan
Dromen…. Soms komen ze uit, soms niet. Ik sta tegenover het Registan en het doet me niks. Ik ben ziek. Het enige wat ik wil is zo snel mogelijk naar bed. Hoewel mijn hotel slechts een kilometer van het Registan verwijderd is, heb ik er een half uur over gedaan om er te komen. Ik wil naar bed.
Ik bespaar mezelf de lijdensweg om terug te moeten lopen naar mijn hotel, en betaal veel te veel voor een taxi.
De eerste kennismaking van Samarkand is niet positief. Gelukkig kom ik snel bij positieven en ben ik de volgende dag alweer in staat om de bezienswaardigheden in Samarkand te ontdekken.
BEZIENSWAARDIGHEDEN in SAMARKAND
Registan: het hoogtepunt van Oezbekistan
Ik leef weer! Opnieuw sta ik voor het Registan, en nu pas dringt het tot me door hoe groots en kleurrijk en rijk gedecoreerd het Registan is. De gebouwen op het historische plein in het hart van de stad schitteren me tegemoet. Het Registan is een van de bekendste bezienswaardigheden in Samarkand, wat zeg ik, van Oezbekistan. Het Registan is echt een hoogtepunt van mijn reis.
Rondom het rechthoekige plein liggen drie medrassa. Dit zijn oude gebedsscholen uit de middeleeuwen. De medrassa zijn belegd met tegelwerk en bladgoud. Waarschijnlijk vond er ten tijde van de oude Zijderoute een grote markt plaats tussen de gebouwen. In de 21ste eeuw beperkt de markt zich tot de kleine winkeltjes in de gebouwen. Hier wordt niet langer groente en fruit verkocht, maar prullaria als tegeltjes en schilderijtjes.
De toegangsprijs is 30.000 som. Dit is ruim 3 euro (prijspeil 2018).
De gebedsscholen van het Registan
Het plein is overweldigend. Maar ik ben ook benieuwd naar de binnenkant van de gebedsscholen. Is dat ook zo mooi betegeld? Hoe arbeidsintensief moet dat wel niet zijn geweest in een tijd dat er alleen handwerk was?
Het is moeilijk om voor te stellen hoeveel leerlingen vroeger in de Medressa gewoond moeten hebben. Het is niet te vatten hoe rijk en belangrijk Samarkand ooit was.
De bezienswaardigheden in Samarkand zijn prachtig, maar ergens is Samarkand een beetje nep. Wegen zijn omgelegd om de belangrijkste bezienswaardigheden met elkaar te verbinden, en door de voetgangerszone rijdt een golfkarretje voor de minder mobiele reiziger. En zijn parken en plantsoenen, de weg is vlak geasfalteerd. Wat een contrast met de andere plekken die ik bezocht.
Ulugbek Medressa: een maquette van de bijzondere bezienswaardigheden in Samarkand
Gewapend met camera bezoek ik de gebedsscholen van Registan. Allereerst ga ik naar Ulugbek Medressa. In de achterzijde van dit gebouw bevindt zich een grote moskee. Deze is nu niet meer in gebruik, de ruimte heeft plaats moeten maken voor een grote maquette van het Registan. In een zijkamertje van de gebedsruimte bevindt zich een kleine tentoonstelling over sterrenkunde in oude tijden.
Tilla-Kari Medressa: schitterend goud
De mooiste van de drie Medressa vind ik de middelste Medressa: de Tilla-Kari Medressa. De moskee van deze Medressa is versierd met goud, wat de rijkdom van het oude Samarkand symboliseert. Veel Medressa zijn aan de buitenkant gedecoreerd met mooi tegelwerk, maar aan de binnenkant zijn ze vaak redelijk sober. Bij deze Medressa is echter elk hoekje aangepakt, er zijn schilderingen, prachtige tegels en verschillende muurreliëfs. Op de binnenplaats van de Medressa is een mooi en rustiek tuintje.
Sher Dor Medressa: vreemde dieren
Als laatste bezoek ik de oostelijke Medressa, de Sher Dor Medressa. Op de gevel van deze Medressa staat een aantal wezens afgebeeld welke ik eigenlijk niet thuis kan brengen. Ze doen me denken aan aliens of andere rare buitenaardse wezens. De Lonely Planet biedt echter uitkomst, het zijn leeuwen die op tijgers lijken. Weten we dat ook weer.
Bezienswaardigheden in het oude centrum van Samarkand Oezbekistan
Ik loop over voetgangerszone van het Registan naar de Bibi-Khanym Moskee. Ineens zie ik tussen een aantal dure winkels een schutting met een deur. Ik stap naar binnen, en ineens sta ik in een compleet andere wereld!
Ik ben in authentiek stukje Samakand beland. De straten zijn niet ruim opgezet en strak betegeld, maar ik sta in een smal steegje met hobbelend asfalt op de vloer. Zo hier en daar zit een gat in de weg. Ik hoor naast me iemand douchen en door een rooster op straat zie ik het water en zeep wegspoelen. Een kind fiets behendig over het rooster heen, daarmee de goot ontwijkend.
Dit is het oude Samarkand, de Joodse wijk om precies te zijn. Een wijk die ver weg gestopt lijkt te zijn voor toeristen en alleen via een verborgen deur te betreden is. Ik dwaal door de straatjes en ik bezoek een aantal moskeeën. Deze zijn niet bekleed met ceramiek, maar zijn ‘gewoon’ van hout waar zo hier en daar de verf van af bladdert. Wat een wereld van verschil!
Bibi-Khanym Moskee
Via dezelfde verborgen poort keer ik weer terug in het opgepoetste Samarkand. Ik bezoek de Bibi Khamyn-Moskee en het mausoleum ertegenover. In het mausoleum kun je vanaf een balustrade naar beneden kan kijken naar de kisten. Uiteraard kan je ook via een smalle en donkere trap naar beneden. Helaas heb ik geen lampje bij me, ik schuifel voetje voor voetje door het donker.
De Bibi-Khanym Moskee is vooral groot. Via een grootse betegelde poort met een hoge façade loop ik naar een binnenplein, waar ik meteen aankijk tegen de volgende façade. Uiterlijke schijn is belangrijk: alleen de voorkanten van de hoge façades zijn mooi betegeld en mooi afgewerkt, de achterkanten vallen tegen. Geldt dit voor alle bezienswaardigheden in Samarkand?
Hazrat-Hizr Moskee
Wanneer ik gewenkt word om de moskee in te gaan, doe ik mijn schoenen uit. De Hazrat-Hizr Moskee is echter geen aanrader. In de moskee wordt druk gebeden, ik voel me een vreemde eend in de bijt. Ik kan de kleine minaret beklimmen, maar het uitzicht valt wat tegen. Dat is heel vergelijkbaar met het uitzicht van de heuvel waarop de moskee staat.
Sha-i-Zinda: avenue van mausoleums
Terwijl ik de moskee verlaat komt een continue stroom mensen me tegemoet. Ik schuifel langzaam naar voren. Via een begraafplaats kom ik uit bij Sha-i-Zinda, de avenue van mausoleums.
De begraafplaats straalt geen rust uit, in tegendeel. Mensen zitten in een kringetje bij een overleden dierbare, terwijl een imam zijn gebed opzegt. Tussen de graven spelen kinderen. Lokale vrouwen proberen zo goed en kwaad als het kan het terrein schoon te houden met dweil en tuinslang. Zij worden gehinderd door mensen die water uit de zelfde tuinslang willen tappen om te drinken. Het is warm.
De begraafplaats blijkt de achteringang van de avenue van mausoleums te zijn. Ook in de mausoleums is het erg druk. Biddende mensen worden voor de voet gelopen door grote groepen Duitse en Engelse toeristen die achter een gids aanhobbelen. Ik voel plaatsvervangende schaamte.
Het is ook druk met lokale toeristen op de avenue van mausoleums. Ik poseer een aantal keer voor hen bij de bezienswaardigheden van Samarkand. Maar eerlijk is eerlijk, ik heb er snel genoeg van.
Hoewel ik de afgelopen weken heel veel blauw en heel veel tegeltjes gezien heb, is deze avenue waarschijnlijk DE overtreffende trap. Ik kan hier nog altijd intens van genieten.
Siob bazaar: lekker lunchen in Samarkand
Ik loop tot slot over de Siob bazaar, waar markt waar werkelijk van alles te koop is. De afdelingen met groente en fruit is enorm, net als de afdeling met kruiden. Toch wordt de versafdeling overtroffen door de afdeling met gedroogde vruchtjes en nootjes. Deze horen namelijk bij elke Oezbeekse maaltijd (inclusief ontbijt) en worden daarnaast ook nog als tussendoortje gegeten.
In een keldertje naast de markt eet ik Plov, de lokale maaltijd. Lekker. Als je lekker wilt lunchen, en het geen probleem vindt om te eten aan een tafel met anderen, dan is de markt een aanrader.
PRAKTISCHE TIPS SAMARKAND
Reizen naar Samarkand
De meeste mensen starten hun vakantie in Tashkent, de hoofdstad van Oezbekistan. Elke dag gaan er meerdere bussen en treinen van Tashkent naar Samarkand. Je kunt ook vliegen.
Ik had per trein willen reizen, maar de treinkaartjes zijn de dag voor vertrek al uitverkocht. Ik neem daarom een shared taxi. Deze brengt me in 3,5 uur naar mijn bestemming.
Accommodatie in Samarkand
Ik overnacht in het Malika Prima Hotel. Dit hotel ligt op loopafstand van de bezienswaardigheden in Samarkand. De kamers comfortabel met eigen badkamer, airco en een minibar.
