Bali wordt jaarlijks bezocht door miljoenen reizigers, vakantiegangers en digital nomads. Wanneer je hun vraagt naar hun favoriete plek op Bali zul je heel vaak Ubud en Canggu voorbij horen komen. Maar Tabanan? Veel mensen weten Tabanan niet eens te vinden.
Tabanan is met stip mijn favoriete plek op Bali. Omdat het nog authentiek is. Lucky me, ik heb op Tabanan gewoond en ik ken de regio als mijn broekzak. Ben je op zoek naar het andere Bali en bijzondere bezienswaardigheden? Lees dan snel verder. Ik deel mijn tips voor Tabanan regio.
Bezienswaardigheden in Tabanan op de kaart: 1. Bratan meer – 2. Batukaru tempel – 3. Jatiluwih – 4. Tabanan Hot Spring – 5. Margarana – 6. Marga – 7. Alas Kedaton – 8. Taman Ayun Mengwi – 9. Yeh Gangga – 10. Pantai Melasti – 11. Tanah Lot tempel
De mooiste tempels van Tabanan
Pura Ulun Danu Bratan: de tempel in het Brantan meer
De Pura Ulun Danu Bratan is voor veel reizigers hét hoogtepunt van Bali. Deze iconische tempel ligt op een klein schiereiland in het Bratan meer. Om de tempel heen bloeien prachtige lotusbloemen. Aan de oever van het meer staan kleurrijke bloemen in fraai onderhouden tuinen. Een idyllische plek.
In de bale naast de Ulun Danau tempel zit een klein orkest. In een andere bale zitten vrouwen met hun offers, die door de priester worden ingewijd om een goede oogst in te luiden. Pura Ulun Danu Bratan is erg populair bij locals, vooral in het weekend.
Je kunt het Bratanmeer makkelijk bezoeken vanuit Munduk. In deze blog lees je meer over Munduk en het noorden van Bali.
Vlak bij het Brantan meer ligt de markt in Candikuning. Veel Balinese gidsen lassen een korte stop in op deze markt. Ik vind deze plek echter een tourist trap. Er worden souvenirs gekocht, naast kruiden en lokaal fruit. Er zijn nauwelijks locals op de markt te vinden en des te meer toeristen. Dat komt de prijs niet ten goede. Er zijn leukere markten op Bali.
Tanah Lot: een van de bekendste tempels van Bali
De Tanah Lot tempel is een van de bekendste bezienswaardigheden van Bali. Deze tempel ligt op een steenworp afstand van Canggu in het zuiden van Bali.
De Tanah Lot tempel is erg mooi: deze Hindoe-tempel ligt op een steile rots in zee. Ooit schijnt er een brug van de tempel naar het vasteland te zijn geweest, maar deze is door de ruwe zee weggeslagen. Om bij de tempel te komen moet je daarom door het water waden. Dit is eigenlijk alleen met laag water mogelijk is.
Op het complex bij de Tanah Lot tempel ligt een aantal kleinere en onbekende tempels, zoals de Batu Balong tempel en de Pura Melanting. Deze tempels kun je alleen vanaf de buitenkant bezichtigen (zoals de meeste tempels op Bali).
Zoals iedereen op Bali wil ik de zon langzaam in zee zien zakken met de Tanah Lot tempel op de voorgrond. Het is dan ook een drukte van belang bij Tanah Lot. De groei van het aantal bezoekers van Tanah Lot is gepaard gegaan met een explosieve groei van het tempelcomplex. Om de tempel heen zijn fraai betegelde wandelpaden aangelegd (inclusief paden voor kinderwagens en rolstoelen). Het aantal winkeltjes bij de tempel is gegroeid, net als het aantal parkeerplekken en terrasjes.
Op een bankje zit een man met een slang die voor geld met toeristen op de foto gaat. Jaren geleden was er een heilige slang in een grot bij Tanah Lot, maar die grot is nu verdwenen.
Tijdens mijn laatste bezoek aan Bali heb ik besloten Tanah Lot overdag te bezoeken. Het is dan nog steeds druk, maar je laat de meeste bussen met toeristen achter je.
Batukaru: de verscholen tempel op de vulkaan
De weg kronkelt. Om me heen zie ik de mooiste rijstvelden en jungle van Bali. Wat is het landschap groen! Langzaam klim ik omhoog tegen de hellingen van de Batukaru vulkaan, de op één na hoogste vulkaan van Bali. Ik laat de tropische hitte achter me, hier op de hellingen van de vulkaan is het nét een paar graden koeler.
Midden in het groen ligt de Batukaru tempel verscholen. Hier komen geen bussen met toeristen. Batukaru is een van de interessante plekken van Bali die alleen bezocht wordt door gelovige Balinezen en een enkele avontuurlijke reiziger. Dat maakt deze bezienswaardigheid zo bijzonder. Uit de naga’s stroomt water, en overal liggen offertjes gemaakt van bamboe en kleurrijke bloemen.
Ga je naar Bali met kinderen? Het Balinese geloof wil dat de Batukaru tempel alleen wordt bezocht door oudere kinderen die geen melktanden meer hebben. In deze blog lees je meer over Bali met een baby.
Taman Ayun in Mengwi
In het dorp Mengwi ligt de Taman Ayun tempel. Taman Ayun is de op één na grootste tempel van Bali. De tempel bestaat uit vijftig schrijnen en paviljoenen. Om Taman Ayun liggen grachten met lotusbloemen.
Bij het betreden van Taman Ayun moet ik een sarong om. Ik heb er eentje in mijn tas, maar je kunt ook ter plekke een sarong huren. Via een park loop ik richting de tempel. Het heiligdom heeft trapsgewijze daken. Deze daken symboliseren de heilige Mount Meru. Een van daken staat voor de Gunung Batukaru in Tabanan. Hier wonen de goden.
Taman Ayun is toegankelijk voor kinderwagens.
Naast de Taman Ayun ligt het Ogoh-Ogoh museum. Dit is een bijzonder lokaal museum. In dit museum staan levensgrote poppen tentoongesteld. Deze poppen worden de dag voor het Balinese Nieuwjaar door de straten gedragen en ritueel verbrandt. Hiermee wordt ook het kwaad verjaagd. De poppen zijn vaak ware kunstwerken en verdienen zeker een plaatje in een museum.
Lees meer over Balinese feestdagen en ceremonies.
Wil je genieten van een leuke lokale markt in Tabanan? Vergeet dan het toeristische Candi Kuning, maar bezoek de kleine markt van Mengwi. Op deze markt ligt sappig tropische fruit naar kleine Balinese snacks.
Alas Kedaton: de tempel met de apen
In Ubud regio liggen twee tempels met apen. Het bekende en populaire Ubud Monkey Forest en het minder bekende Sangeh Monkey Forest.
Weinig mensen weten dat er óók bij Alas Kedaton apen in een tempel wonen. Ik word er rondgeleid door een verplichte gids. Met een grote stok houdt ze de brutale apen op afstand. Althans, dat zegt ze. De apen lijken niet veel interesse in mij te hebben. Toch ben ik voorzichtig, zeker wanneer ik met de baby in de draagzak de tempel bezoek.
Tip: zoek je een draagzal voor Bali? Ik ben heel blij met de Tula Free to Grow draagzak met een mesh achterkant (= minder warm)
Het is de bedoeling dat ik aan het eind van de rondleiding een kijkje neem in het kleine winkeltje van de gids en daar dan wat koop. Voor de beleefdheid kijk ik even rond en vervolgens geef ik de dame wat geld. Ik heb voldoende Balinese souvenirs.
Je kunt er wat van vinden, zo’n verplicht bezoek aan een winkeltje. Maar doordat iedere verkoper evenveel mensen gidst, komt iedereen aan de beurt en zijn er geen opdringerige verkopers. En dat is best handig aan dit rare gidssysteem.
Margarana: het oorlogsmonument van Bali
Vlak bij het dorp Marga ligt het oorlogsmonument van Margarana. Hier herdenken de Balinezen de slag die leidde tot de bevrijding van Bali. Generaal Ngurah Rai – naar hem is het vliegveld van Denpasar genoemd – kwam hierbij om het leven.
Elk jaar op 20 november worden de gesneuvelde soldaten herdacht. Dan is het erg druk bij de tempel en zijn er bijzondere ceremonies. De andere dagen is het erg rustig bij het monument.
Hier lees je meer over de slag bij Margarana.
Bezienswaardigheden in Tabanan: de mooiste rijstterrassen van Bali
Eerder schreef ik al een blog over de mooiste rijstvelden van Bali. In die blog heb je kunnen lezen dat ik vind dat Tabanan de mooiste rijstvelden van Bali heeft. Het groen van Tabanan begint waar het blauw van de zee stopt. Verder van de kust lijken de rijstterassen oneindig, zo ver als ik kan kijken zie ik groene rijstvelden. Als je eenmaal de kleur groen van de rijstterrassen van Bali hebt gezien, vergeet je deze kleur nooit. Zo mooi en intens!
De rijstvelden van Jatiluwih
De rijstvelden en rijstterassen van Jatiluwuh moet je niet vanuit de auto of vanaf een uitzichtpunt zien, je moet ze beleven. Dat kan tijdens een wandeling door de rijstvelden van Jatiluwih.
Omdat wandelen door de rijstvelden zo populair is (en het gewoon heel leuk is om te doen!) heeft het informatie centrum van Jatiluwih een aantal mooie tochten uitgezet. Deze passeren een aantal bezienswaardigheden in Tabanan. Bij het informatie centrum kun je een gratis Jatiluwih kaart krijgen. Er zijn drie routes van verschillende lengtes, variërend van een uurtje tot een paar uur.
De wandelingen zijn niet geschikt voor kinderwagens, maar je kunt op eigen gelegenheid tussen de rijstvelden door wandelen met een buggy.
Wil je off the beaten path wandelen? Ga dan met een lokale gids op stap!
Trekking bij Jatiluwuh met gids
Gids Komang leidt me rond en biedt me een helpende hand wanneer ik over een van de glibberige muurtje tussen de rijstvelden balanceer.
Intussen vertelt Komang honderduit over de vele planten en bomen die langs de rijstvelden van Jatiluwih groeien, laat hij mij het één en ander proeven en vertelt hij over de geneeskrachtige werking van verschillende kruiden. Super interessant, ik heb nooit geweten dat er voor zoveel verschillende planten op zo’n klein oppervlakte zoveel toepassingen zijn! Behalve de Indonesische en Balinese namen, weet Komang ook vlekkeloos de Engelse en Latijnse naam te geven.
De mensen op de velden groeten allemaal vriendelijk en sommige onderbreken de werkzaamheden even voor een klein praatje. Op Bali kan de rijst tot drie keer per jaar geoogst worden. Terwijl de ene rijstboer met een karbouw zijn land ploegt, zet de andere boer de zaailingen uit in een ondergelopen stuk land. Daarnaast kost ook het onderhoud van de rijstvelden de nodige tijd, in de muurtjes huizen soms complete muizenfamilies. Ook passanten brengen schade toe aan de rijstvelden – dit zijn vooral de dorpelingen die op de rijstvelden werken.
Na afloop van de wandeling eet ik rode rijst, een lokaal product.
Slapen bij Jatiluwih
Omdat de rijstvelden een beetje afgelegen (en omdat het uitzicht ’s ochtends het mooist is) kun je het beste slapen bij Jatiluwih, bijvoorbeeld bij Ti Amo.
Ook deze plekken zijn erg mooi:
- Glamping & Camping bij Jatiluwih Space (budget)
- Kubu d’Ume Homestay – prachtig gelegen homestay met thermaal bad (middenklasse)
- Dwan Tea Mountain Side – hotel met spa, een authentieke inrichting en prachtige uitzichten (luxe)
De rijstvelden van Marga
De rijstvelden van Marga zul je niet tegenkomen in een reisgids. Deze mooie plek op Bali hoort bij de onbekende bezienswaardigheden van Tabanan. Het is heerlijk Marga te bezoeken!
Aan de rand van Marga, midden tussen de rijstterrassen, ligt Umasari Rice Terrace Villa. Dit kleinschalige resort is gekoppeld aan een yoga-centrum en heeft maar liefst twee zwembaden, waarvan één infinity pool. Waar je ook bent, overal in het resort heb je uitzicht over het groen.
Vanuit Umasari Rice Terrace Villa maak ik korte wandelingen maken door de rijstvelden en het dorp. Ik geniet van het echte Balinese leven. Ik kijk toe hoe Balinese vrouwen hun offertjes vouwen en zorgvuldig plaatsen op de altaars in de rijstvelden. Mannen ploegen het veld. Verder worden nieuwe zaailingen geplant.
Langs de kleine rivier naast het resort loop ik naar de Taman Ayun tempel, een mooie wandeling van ongeveer een uur. Ook Kelas Alaton ligt op loopafstand, al is die weg een stuk minder goed en minder makkelijk te vinden. Ik geniet ervan om te wandelen op Bali en deze bezienswaardigheden in Tabanan in mijn eigen tempo te bezoeken.
In Marga zelf zijn misschien niet veel bezienswaardigheden, maar vanuit Marga kun je excursies boeken naar andere delen van Bali. Het is in ieder geval een plek waar ik zeker nog een keer naar toe wil gaan!
De mooiste stranden van Tabanan
Tabanan is geweldig, maar Tabanan is niet de ideale plek voor een strandvakantie. Je kunt niet alles hebben. Op sommige stranden zullen de locals raar staan te kijken wanneer je in je bikini het water in plonst. Zelf dragen ze vaak een T-shirt en shorts.
Hoewel Tabanan geen goede plek is voor een strandvakantie op Bali, heeft Tabanan een aantal mooie stranden. Deze laten zich goed combineren met andere bezienswaardigheden in Tabanan.
Melasti Beach bij Tanah Lot
Op een steenworp afstand van het drukke Tanah Lot ligt Melasti Beach. Melasti Beach is een klein zandstrand midden in een baai. De zee wordt gebroken door de grote keien in het water.
Wanneer ik op een van de grote stenen zit met de wind in mijn haar voel ik me vrij. Ik geniet meer van een verlaten rotsstrand dan van een zandstrand dat ik moet delen met honderden anderen. De rosten schitteren als edelstenen in het heldere water terwijl de zon de zee in zakt.
Authentiek Bali in bij Pantai Yeh Gangga
Yeh Gangga is een leuk vissersdorp, niet ver van Tanah Lot. Eigenlijk is er in Yeh Gangga niet veel te doen, het kleine dorp heeft niet eens een echt restaurant. Gelukkig serveren de aanwezige hotels heerlijk eten.
Yeh Gangga is een aanrader voor iedereen die het authentieke Bali wil ervaren. In de vroege ochtend kijk ik op het strand hoe lokale vissers aan het werk zijn. Rond zonsopkomst krioelt het hier van de kleine houten vissersbootjes met netten. De vis wordt later aan land gebracht en gereinigd en verkocht door de lokale gemeenschap.
Wil je overnachten bij Pantai Yeh Gangga? In het dorp liggen verschillende kleinschalige resort als Apple Villa en het zeer luxueuze Waka Gangga.
Tabanan Hot Springs: relaxen bij de warme bronnen van Bali
Op Bali liggen verschillende warme bronnen. De bekendste liggen in Banjar, vlak bij Lovina in het noorden van Bali. Deze bronnen zijn soms heel druk, ze zijn populair bij toeristen en locals.
De warme bronnen in Tabanan zijn veel minder bekend én veel minder druk. Er zijn er meerdere. Bij sommige van de Hot Springs zijn de voorzieningen niet je-van-het (volgens westerse begrippen). Ik bezoek Yeh Panas Penatahan – dit zijn met stip de beste warme bronnen van Bali die ik bezocht! Tijdens mijn bezoek aan Tabanan Hot Springs zijn er slechts een handjevol mensen. Ik heb de keus uit twee arrangementen: er zijn kleine privébaden maar er zijn ook publieke baden. Ik kies voor dat laatste en dompel me onder in het water van verschillende temperaturen.
Je kunt een handdoek huren bij Espa Hot Spring & Spa. Het is niet gepast om in je bikini te gaan zwemmen. Ik had een topje en een sarong aan.
