Oktober is de bronsttijd van de damherten. De Amsterdamse Waterleiding (AWD voor intimi) is dé plek om vechtende en burlende herten te zien. In dit natuurgebied tussen Zandvoort en Noordwijk wonen naar schatting duizenden damherten, een walhalla om herten foto’s te maken.
Wil je herten kijken in de duinen? In deze blog lees je meer over burlende herten in de Amsterdamse Waterleidingduinen.

Amsterdamse Waterleidingduinen: herten, herten en nog meer herten
Het is leuk om wildlife te spotten en te fotograferen. Dat kan óók in Nederland! In de Amsterdamse Waterleidingduinen struikel je bijna over de herten, er leven duizenden herten in de duinen bij Zandvoort.

Mannelijke damherten zijn te herkennen aan de vorm van hun gewei. Dit gewei begint spitsvormig (bij jonge dieren) en ontwikkelt zich tot een plaatvormig gewei. Elk jaar in april verlies het damhert zijn platte gewei en er groeit meteen een nieuw gewei aan. Grappig weetje: de leeftijd van het damhert is niet af te lezen aan het gewei. Het gewei van het damhert is het meest imposant bij dieren van 7-15 jaar, daarna neemt de grootte van het gewei weer af.
Damherten hebben een kastanjekleurige vacht met lichte vlechten. Ze hebben een donkere kontstreep over hun staart.

Je kunt het hele jaar door damherten zien in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Elk seizoen heeft zijn charmes, in het vroege voorjaar zie je met een beetje geluk een hertenkalfje verscholen in het hoge gras. Maar de beste tijd om herten te zien is de maand oktober, tijdens de bronst in de Amsterdamse waterleidingduinen. Dat is elk jaar weer een heel spektakel!
Tip: De bronsttijd duurt maar een paar weken, wacht niet te lang als je bronstige herten wilt zien.l

Soorten herten in Nederland
In Nederland leven verschillende soorten herten. De bronsttijd verschilt van soort tot soort. Wil je burlende herten spotten in de Amsterdamse Waterleidingduinen? Dan kun je het beste eind oktober gaan.
- Reeën: De ree is het kleinste Nederlandse hert, zij zijn 0,95 – 1,4 meter groot. De bronsttijd van de ree is in juli – augustus
- Edelherten: burlen in september. Met een grootte van 1,5 – 2 meter zijn dit de grootste herten die je kunt zien in Nederland
- Damherten: bronsttijd in oktober. Damherten zijn groter dan reeën en kleiner dan edelherten
Tip: In deze blog lees je alles over het fotograferen van bronstige edelherten op de Hoge Veluwe.

Burlende herten Amsterdamse Waterleidingduinen
De bronsttijd is de paartijd van de damherten. Mannelijke herten burlen dan om indruk te maken op het bronstig hert. Het burlen van herten is een typisch geluid, een langgerekte diepe toon (die mij een beetje doet denken aan een didgeridoo). Het luidruchtige geknor kun je al van verre horen. Het is een feestje om dit waar te mogen nemen.
De functie van het burlen van de herten is niet alleen het lokken van de vrouwtjes, maar ook het op afstand houden van de concurrentie. Tijdens de bronsttijd bepaalt het burlende mannelijk hert wie het sterkste is. Dit kan gepaard gaan met gevechten – soms met dodelijke afloop.

Waar kun je burlende herten kijken in de Amsterdamse Waterleidingduinen?
Burlende herten, waar wie je ze?
In de Amsterdamse Waterleidingduinen wonen veel herten, je kunt op veel plekken burlende damherten en bronstige hinden zien. De aanwezigheid van bronstkuilen verraden de locatie van de herten: aan het begin van de bronsttijd graven dominante mannetjes een ondiepe kuil, welke ze besproeien met urine.

In het bos is de meeste kans op vechtende mannetjes. Damherten laten zich tijdens hun strijd makkelijk benaderen. Het is lastig om de magie van de burlende en vechtende herten in het donkere bos te vangen met de camera, zeker ’s ochtends net na zonsopkomst. De vroege ochtend en de late namiddag zijn de beste tijd om burlende herten te horen. Overdag zijn de herten minder actief. Damherten vechten dan minder, er klinkt minder burl geluid en er is niet veel interactie tussen de herten in de Amsterdamse Waterleidingduinen.
De foto’s van de hertenburl bij deze blog zijn gemaakt bij het Eendenvlak.

Na een bezoek aan burlende en vechtende damherten in het bos ga ik herten kijken in de duinen en op de zandvlakte. Dit is een betere locatie om foto’s te maken. Ik zie verschillende mannelijke dieren in hun bronstkuilen, tientallen vrouwelijke dieren en een paar jonge damherten. Nergens in Nederland kun je zo veel herten fotograferen.
Tip: In de Amsterdamse Waterleidingduinen hoef je niet op de paden te blijven. Je mag overal in het gebied wandelen. (Fietsen is niet toegestaan in de AWD.)

Benodigde apparatuur
De damherten in de Amsterdamse Waterleidingduinen zijn gewend aan wandelaars en natuurfotografen. Met een compactcamera of een telefoon kun je vaak aardige foto’s schieten.

Wil je meer? Stop dan het volgende in je cameratas!
- Een camera met een telelens
- Een statief, sowieso handig voor in het bos
- Een raincover (het blijft Nederland…)
- Reserve accu en SD-kaart
Tip: Herten bewegen snel, zeker vechtende damherten tijdens de bronsttijd. Een statief helpt tegen bewegingsonscherpte veroorzaakt door de natuurfotograaf.

De volgende zaken kun je beter thuislaten
- Sterkte luchtjes als parfum en aftershave
- Felle kleding
- Kleding die ritselt tijdens het lopen.
Ik bezoek de Amsterdamse Waterleidingduinen tijdens een mistige herfstochtend. Zonder na te denken heb ik in de vroege ochtend mijn wandelschoenen aangedaan… Laarzen zouden in het natte gras een betere keus zijn!

Instellingen fotograferen burlende herten
Damherten zijn ’s ochtends het meest fotogeniek. Dit betekent:
- De ISO zo laag als kan en zo hoog als moet. In het bos ontkom je er niet aan om een hoge ISO-waarde te kiezen, denk aan ISO 1600. Het is goed om voorafgaand aan het bezoek aan de Waterleidingduinen te checken welke ISO voor jou nog acceptabel is
- Gooi het diafragma maximaal open! Zo voorkom je bewegingsonscherpte
- Bijkomend voordeel: met een groot diafragma krijg je een vage achtergrond. Dit geeft rust bij wildlife foto’s!
- Houd de sluitertijd kort. Idealiter korter dan 1/500 s, al is dat niet altijd haalbaar
- Stel je camera in op continue focus
Ik fotografeer het liefst in de Av-stand.

Meer wildlife in de Amsterdamse Waterleidingduinen
De Amsterdamse Waterleidingduinen zijn vooral bekend vanwege de damherten. Maar er is ook een (kleine!) reeënpopulatie in de Waterleidingduinen.
Tip: Het fotograferen van herten in de Amsterdamse waterleidingduinen kun je combineren met het spotten van vossen of boomkikkers.