De meeste reizigers starten hun Bali reis in het zuiden van Bali. Hier ligt het Ngurah Rai International Airport, het vliegveld van Bali. In het zuiden van Bali kun je heerlijk bijkomen van je lange reis. Maar wist je dat het zuiden van Bali meer is dan alleen zon, zee, strand en uitgaan? Denk hierbij aan de mooiste stranden van Bali, bijzondere tempels en activiteiten in en op het water.
Wat te doen in Zuid-Bali? Waar verblijven op Bali? In deze blog neem ik je mee naar Kuta, Sanur, Canggu en de leukste bezienswaardigheden voor zuid Bali. Omdat Zuid-Bali zo populair is, is het op sommige plekken heel druk. Maar gelukkig zijn er ook nog mooie plekken op Bali waar niet veel toeristen komen.
Tips voor Canggu
Canggu is de nieuwe hotspot van Bali. Het lijkt wel of iedereen die Kuta en Legian te druk vindt ineens uitwijkt naar Canggu. Maar in Canggu is het inmiddels ook zeer druk – met verkeersopstoppingen tot gevolg.
Hoewel ik een beetje sceptisch ben, verblijf ik een paar nachten Canggu. Ik laat het populaire Echo Beach en Batu Balong links liggen. In plaats daarvan kies ik voor een rustige accommodatie met uitzicht over de rijstvelden een paar kilometer vanaf het strand.
Overnachten in Canggu
Canggu Wooden Green Paradise voldoet aan al mijn verwachtingen en meer. In de ochtend word ik wakker terwijl de zon door een kier in de gordijnen piept. Ik open de gordijnen en kijk uit over de rijstvelden. Nog voor het ontbijt neem ik een verfrissende duik in de infinitypool. Ook Koming Guesthouse is erg leuk.
Minggu Beach en Seseh Beach
Via smalle straatjes en door rijstvelden loop ik van vanuit Canggu Wooden Green Paradise naar het strand. Op een half uur lopen liggen Munggu Beach en Sesh Beach. Het is erg rustig op het strand. De zitzakken op Munggu zijn leeg. De schommel aan de rand van het strand wordt een tijdje gebruikt voor een klein Indonesische jongetje, maar wanneer zijn moeder hem roept is de wind de enige die met de schommel speelt.
Zal ik? Ik neem plaats op de schommel en laat het kind in mij los. Met de zon in mijn rug en de wind in mijn haar geniet ik van het goede leven.
Eten in Canggu
Canggu is een paradijsje voor reizigers die van lekker en gezond eten houden. Echo Beach is een bekende plek waar reizigers samen komen. Hier zijn goede golven om te surfen en voortreffelijke BBQ-restaurants.
Wil je iets anders? Wijk dan uit naar Warung Ramara of Sawah Bali. Vooral die laatste is een heerlijke plek met een prachtig uitzicht. Ik lik mijn vingers af bij de gerechten op de kaart, vooral de mooi opgemaakte beef rendang is een aanrader.
Doen in Kuta: strand, schoppen en meer
Wat is er in Kuta te doen? In Kuta in Zuid-Bali vind je veel hotels en restaurants, er is strand en er zijn veel surfers.
De belangrijkste bezienswaardigheid van Kuta is het Hindu monument, hier worden de overledenen van de bomaanslagen op Bali 2002 en 2005 herdacht. Massa’s mensen gaan met het monument op de foto, maar niet veel van hen weten dat hier ooit een aantal winkels stond en dat het braakliggende terreintje tegenover het monument één van de getroffen clubs was, net als Paddy’s een eindje verderop.
Strand in Kuta: genieten van de zonsondergang
Relaxen met een drankje in de hand. Samen met anderen kijken hoe de zon langzaam in de zee zakt. Het plastic stoeltje op het strand van Kuta is misschien niet het meest comfortabele zitje van Bali, maar het uitzicht maakt alles meer dan goed.
Het strand van Kuta is druk aan het eind van de dag. Het lijkt wel alsof iedereen wil kijken hoe de zon langzaam in de zee zakt, alsof hij nooit meer terugkomt. De sfeer is gemoedelijk en wanneer de zon weg is, verdwijnen de meeste mensen. Ze maken zich klaar om te eten en soms ook om te stappen.
Bij Half Way zijn regelmatig voorstellingen op het strand in Zuid-Bali. Dit is leuk als je van Balinese cultuur en dans houdt!
Surfen op Bali
Overdag is het strand van Kuta totaal anders. Dan wordt het vooral ingenomen door surfers – Kuta is een hotpot voor iedereen die van surfen houdt.
Zelf surf ik niet. Ik heb het één keer geprobeerd, maar echt een succes was het niet… In Zuid-Bali zijn veel plekken waar je GOEDE surflessen kan nemen, en waar je gegarandeerd binnen een dag op de surfplank staat. Als backpacker wil ik echter niet zo veel geld uitgeven aan een les, en ik huur dan ook een plank van een van de surfdudes op het strand. Een paar tips krijg ik er gratis bij.
Om een lang verhaal kort te maken: het kost me moeite om op mijn knieën op die plank te belanden, veel verder kom ik niet. Wanneer de plank met een noodgang tegen mijn bovenarm knalt, ben ik er klaar mee. Een dik ei op mijn arm, wat ook nog blauw kleurt, herinnert me weken aan deze eerste les.
Direct aan het strand, aan de Jalan Pantai Kuta (Kuta Beach Road) liggen internationale ketens als de Starbucks en Hard Rock Café Bali.
Wil je meer actie? Overweeg dan een bezoek aan Waterbom Kuta in Zuid-Bali met zijn spectaculaire zwembaden en glijbanen.
Schildpadden uitzetten op Bali
Op het strand aan de zuidkant van Kuta is een schildpadden conservatie project. Een goed initiatief, aangezien het toerisme in Bali de natuurlijke leefomgeving van de schildpadden heeft aangetast. De schildpadden keren terug naar de plek waar ze zelf ooit ter wereld gekomen zijn om hun eieren te leggen. En laat dat het strand van Kuta zijn, waar dagelijks honderden zwemmers en surfers komen…
De nesten worden daarom uitgegraven en naar een veilige plek gebracht. Zodra de kleine schildpadjes uit hun ei en uit het zand kruipen, worden ze tijdelijk in bakken met water gedaan. Rond zonsondergang worden ze uitgezet en hoeven ze maar een paar meter te overbruggen om de zee veilig te bereiken.
Het uitzetten van de schildpadden is een circus. Vrijwilligers krijgen een bakje ter grootte van een boterkuipje met wat water en een babyschildpad. De vrijwilligers nemen plaats achter een touwtje, en op het teken van de organisatie begint de ‘schildpaddenrace’. Sommige schildpadden lopen direct in de richting van de ondergaande zon en worden snel door de golven meegenomen.
Andere schildpadden zien het (zon)licht niet, zij krijgen een duwtje in de goede richting. De meeste schildpadden lopen echter een paar passen door het rulle zand, en hebben dan een paar tellen rust nodig alvorens ze verder trekken. Het is nogal wat voor zo’n kleintje! Eenmaal in de zee zullen de schildpadden uren en uren zwemmen. En dan is het tijd om te eten en te rusten en te groeien.
Tip: Lees meer over het uitzetten van schildpadden op Bali
Shoppen in Zuid-Bali
Ik vind Kuta een fijne plek om te shoppen op Bali. In de Discovery Mall aan Jalan Kartika Plaza wordt van alles en nog wat verkocht, van kleding tot boeken en elektronica. De Matahari is mijn favoriete lokale warenhuis. Ben je op zoek naar (merk)kleding? Dan ben je aan de Jalan Legian of Kuta Square aan het juiste adres. Vooral de bekende surfmerken zijn hier goed vertegenwoordigd.
Natuurlijk kun je ook goedkoop nep-merkkleding en souvenirs inslaan in het zuiden van Bali. Er zijn veel winkeltjes (vooral langs Poppies I en II) en de meeste verkopers zijn niet opdringerig. Ze spreken je alleen aan wanneer je daadwerkelijk stopt om naar hun koopwaar te kijken.
Ik neem altijd leuke kleding mee terug naar huis.
Eten in Kuta Bali
Tussen de winkels in liggen veel gezellige tentjes waar je wat kunt eten en drinken. Een eenvoudige maaltijd bij Bamboe Corner of Diva’s op Poppies I kost maar 3-4 euro.
Vlak bij Kuta Square ligt Julia’s. Bij dit onbekende tentje worden heerlijke sapjes, Italiaanse maaltijd en Indonesische gerechten geserveerd. De prijzen liggen wat hoger dan op andere plekken op Bali, maar het eten smaakt voortreffelijk!
Uiteraard is niet alles fantastisch. Ik schreef een blog over vervelende dingen op Bali.
Overnachten in Kuta
Ik vind het fijn om te overnachten bij Poppies I in Zuid-Bali omdat daar veel bekenden van me werken. Maar ik heb geen zin om midden in het feestgedruis te zitten.
Masainn Hotel Kuta is een fijn hotel in een zijstraatje van Poppies I. De kamers hebben een goede prijs-kwaliteitsverhouding. Er zijn meerdere zwembaden, waarvan een met poolbar. Daarnaast is er elke morgen een uitgebreid ontbijtbuffet, een à la carte ontbij en een Amerikaans ontbijt
Tip: ook het Hard Rock Hotel is een fijne plek om te slapen in Kuta.
Sanur en de nusa-eilanden
Is Sanur de moeite waard?
Sanur is rustiger dan Kuta en is een fijne plek voor een familievakantie op Bali. De zee van Sanur blijft lang ondiep en er staat weinig surf. Sanur is daarom niet geschikt om te surfen, maar des te meer om te zwemmen! Langs het strand van Sanur loopt een brede boulevard met kleine winkeltjes en leuke plekken om iets te eten. Op het strand worden zwembanden en opblaasdieren verkocht. Je kunt hier trips naar andere delen van Bali en leuke activiteiten boeken.
In Sanur vertrekken de boten naar Nusa Lembongan en Nusa Penida. Wil je snel na aankomst op Bali doorreizen naar de Nusa-eilanden? Dan is Sanur een goede uitvalsbasis. Ook kun je vanuit Sanur een dagtrip naar de Nusa-eilanden maken.
Door zijn strategische ligging is Sanur een goede uitvalsbasis voor dagtrips naar het zuiden én het noorden van Bali. Het is zonde om rondom je hotel te blijven hangen, dan mis je de mooiste plekjes van Bali.
Tip: Ik overnacht in een kleinschalig pension in Sanur.
Urbex in Bali: Taman Festival
Iedereen die IkReis al een beetje kanger volgt, weet dat ik dol ben op Urbexen. Ik ga op pad naar verlaten locaties om daar te fotograferen. Soms mag je die locaties officieel niet betreden. Er wordt dan heel geheimzinnig gedaan over de plek van de locatie. Gelukkig zijn er ook legale urbexlocaties die toegankelijk zijn voor iedereen.
Taman festival is eind jaren negentig gebouwd. Niet lang daarna werd het pretpark gesloten. Tegenwoordig nemen natuur en street art kunstenaars het pretpark langzaam over.
Taman Festival is een aanrader om hier een paar uur rond te dwalen!
De bukit van Zuid-Bali
Ik rijd over de Bukit, het meest zuidelijke deel van Bali. Het is hier droger dan elders op het eiland, wat duidelijk blijkt uit de vegetatie. Sommige delen ogen dor en staan in een schril contrast met het weelderige groen elders op het eiland. Hier vind je verlaten stranden, toffe uitizichtpunten en nog veel meer mooie plekjes op Bali.
Verlaten baaien en tempels
Zuid-Bali laat zich prima ontdekken met een scooter of met een huurauto.
Ik stop bij een bijna verlaten baai. Een aapje kijkt me aan, maar toont verder weinig interesse in wat ik doe. Boven op de klif staat een tempel. Een smalle steile trap brengt me naar beneden langs de klif, waar een klein zandstrand is. Het witte zand kleurt mooi bij de helderblauwe zee. Vanaf het strand zie ik zowel wieren als koralen.
Een paar kilometer verderop ligt nog een tempel die uitkijkt over de ze, de Pura Masuka. Ook hier een baai, maar hier is meer leven. De lift van een duur resort brengt mensen naar beneden, en er wordt ook gesurft.
Het strand van Padang-Padang in Zuid-Bali
In de middag bezoek ik Padang-Padang, een van de vele strandjes tussen de kliffen in het zuiden van Bali. Had ik hier nog nooit eerder van gehoord, nu lijkt IEDEREEN dit strandje met een bezoek te willen vereren.
Een trap door een smalle kloof leidt me naar beneden. Het strand is wit en de zee is blauw. Door smalle openingen in het gesteente is een rijtje stranden met elkaar verbonden. Het is echter vrij druk, zowel met Indonesische als met internationale toeristen. Hét nadeel van reizen in het hoogseizoen…
Dreamland Beach: een van de mooiste stranden van Bali
Dreamland is de luxere versie van Padang-Padang. Dreamland ligt tegen een klif en heeft een prachtig wit zandstrand.
Bij Dreamland is een goede locatie om te zwemmen en te genieten van de zon. Er zijn ligbedjes te huur en er is voldoende horeca aanwezig.
Houd je van surfen? Dreamland heeft hoge en krachtige golven. Op veel plekken zijn surfspullen te huur en je kunt ook lessen krijgen op Dreamland.
Slapen in Zuid-Bali
Dreamland is erg populair onder backpackers. Balangan Sea View Bungalows is een budgetaccommodatie die uitkijkt over het strand. Zoek je meer luxe? Dan is Milo’s Home een goed alternatief. Deze bungalows in Balinese stijl hebben ook familiekamers in Dreamland.
Garuda Wisnu Kencana Cultural Park
Midden op de Bukit in Zuid-Bali ligt het Garuda Wismu Kencana Cultural Park. In dit park staan metershoge standbeelden van mythologische figuren, vaak uit het hindoeïsme. Wat een kitsch!
Toch is het park grappig voor een korte stop. Het hele park ligt tussen de kalkstenen rotsen, waar hier en daar grote stukken uitgehakt zijn. Het uitzicht over de baaien van het zuiden van Bali en de zee is erg mooi.
Romantisch dineren in Jimbarang in Zuid-Bali
In het kleine vissersdorpje Jimbarang in het zuiden van Bali zijn talrijke restaurants waar je vers ‘seafood’ kan eten. Vissen, kreeften en garnalen liggen (soms levend) in bakken, je wijst aan wat je wilt, je eten wordt gewogen en terwijl je geniet van het uitzicht over de zee wordt je eten bereid en aan tafel geserveerd.
Het eten wordt geserveerd met kankung (waterspinazie) en rijst, en uiteraard kun je allerlei lekkere drankjes bestellen als kelapa mudah, een verse jonge kokosnoot.
Voor Balinese begrippen is Jimbarang vrij duur. Wanneer ik met mijn blote voeten in het zand geniet van dagverse vis en een betoverende zonsondergang dan weet ik dat het eten in Jimbarang elke cent waar is.
De Ulu Watu tempel: apen en Balinese dans in Zuid-Bali
Bouwkundig gezien is de tempel van Ulu Watu niet zo heel bijzonder. De tempel heeft voor Balinese echter een bijzondere waarde, omdat hij één van de 5 (?) windrichtingen markeert. Ook het uitzicht van de tempel op de klif bij een ondergaande zon is zeker de moeite waard.
De tempel wordt bewoond door een leger van makaken, kleine brutale apen. De apen in Ulu Watu zijn agressiever dan hun broertjes elders en tijdens één van mijn bezoeken aan de tempel in 2006 ben ik vergeten mijn lenzen in te doen. Stom! Een van de apen bespringt me en gaat er met mijn bril vandoor. De bril is snel weer gevonden (er lopen mannetjes rond die de apen achterna jagen om alles terug te halen wat de apen stelen), maar er ontbreekt een glas. Helaas, dat vinden we niet meer terug…
Sindsdien let ik beter op en draag ik geen bril als ik naar de tempel ga.
Wat eten apen? Eigenlijk alles wat ze te pakken krijgen… Tijdens mijn laatste bezoek aan Ulu Watu hebben de aapjes duidelijk een nieuw accessoire op het oog: de flipflop. Terwijl ik me afvraag hoe het mogelijk is dat een aap je schoeisel van je voet kan schelen, wordt mij hun tactiek snel duidelijk. Ik voel iets aan mijn voet, een brutale aap opent het klittenband van mijn Teva. Als in een reflex wil ik mijn voet optillen, maar dan besef ik me dat ik me dat ik dat beter niet kan doen. Zolang ik mijn voet op mijn schoen houd, is deze veilig.
Kecak Dance: traditionele dans in Ulu Watu
Naast de Ulu Watu tempel in Zuid-Bali is een podium waar elke avond twee keer de kecak dans gehouden wordt. Persoonlijk vind ik deze vuurdans de meest bijzondere van alle Balinese dansen die ik tot zover gezien heb. De dans beeldt het epos de Ramayana uit. Kort samengevat: Rama, Sita (zijn vrouw) en Laksamana lopen door het bos. Wanneer een gouden rendier verschijnt, wil Sita dat haar man dit voor haar vangt.
Laksamana blijft achter bij Sita, totdat hij door een list bij haar wordt weggelokt. Dan verschijnt Rahwana, die Sita wil ontvoeren om haar tot zijn vrouw te maken. Ondanks het verzet van Sita en de hulp van de Garuda (godheid, half vogel, half mens) wordt Sita toch gekidnapt. Met hulp van Hanoman (de witte aap) en diens apenleger wordt Sita uiteindelijk weer bevrijd. Eind goed al goed.
Tijdens de kecakdank is geen gamelan orkest aanwezig – dit is gebruikelijke bij andere dansen in Bali. De muziek wordt gemaakt door een koor (tevens het apenleger) wat in zwart-wit-geblokte sarons rondom een vuur zit en een typisch tjak-a-tjak-a-tjak geluid maakt. Een geluid wat mij dus echt in een soort trance brengt: de kracht van de dans.
Bezienswaardigheden Denpasar
Denpasar is de hoofdstad van Bali. Anders dan de naam doet vermoeden, ligt Denpasar niet bij het gelijknamige vliegveld.
Denpasar is niet echt de moeite, hoor je iedereen zeggen. Nou, Jenny is eigenwijs en wil wel eens een kijkje nemen. Ik wil vooral óók op plekken komen waar niet iedereen naar toe gaat. Denpasar heeft een paar leuke tempels, maar binnen een halve dag heb je die wel gezien.
Ik slenter over de vogeltjesmarkt bij Pura Sutriya (leuke tempel!). Vogels brengen geluk, en onze kleine gevleugelde vriendjes worden dan ook gekoesterd en verwend. Er zijn veel verschillende vogels te koop. Helaas zitten er ook aapjes in veel te kleine kooitjes, zo zielig.
Een van de mooiste plekken van Denpasar is mijns inziens echter het Pemecutan Paleis, waar nu overigens een hotel in zit. Leuke tuin, een mooi restaurant (wat echter dicht was) en een hoop muurreliëfs en standbeelden.
Ondanks dat ik best al wat reiservaring heb, heb ik me toch af laten zetten… Een van de mannetjes bij de Pura Jagatnata geeft me een rondleiding langs de tempel. Heel geraffineerd, eerst knoopt-ie een praatje aan, en voor je het weet zit je aan hem vast.
Begrijp me goed, ik wil zo iemand best een fooi geven. Maar dan ineens moeten we ook geld neertellen van de sjaals die we om ons middel moeten knopen (verplicht in bijna alle tempels). Wat? Ik heb echter geen zin om ruzie te maken in een tempel, dus met pijn in mijn hart betaal ik. Ik ben soms een watje als het om geloof gaat.
Vervoer op Zuid-Bali
Met eigen vervoer
In het zuiden van Bali kun je een scooter huren voor ongeveer 70.000 rp per dag. Om een scooter te besturen heb je officieel een Nederlands motorrijbewijs nodig, al wordt dit niet altijd gecontroleerd. Denk ook aan je internationale rijbwewijs, dit is te koop bij de ANWB.
Taxi of grab
In Zuid-Bali kun je makkelijk een taxi regelen via Blue Bird (op de meter) of Grab.
Let op: Grab kan helaas niet op alle plekken mensen oppikken, omdat bv. de mooie stranden van Uluwatu worden gedomineerd door de taxi-mafia. Wanneer je geen zin hebt om de hoofprijs te betalen, kun je een stukje lopen en je daar op laten pikken. Wandelen op Bali is geen straf.
Private car (met chauffeur)
Huur je een auto met chauffeur? Dan ben je voor een dag ongeveer 600.000-800.000 rp kwijt. De exacte prijs hangt af van het comfort van de auto, de precieze route en je onderhandel skills. Chauffeurs spreken vaak redelijk Engels en kunnen je ook alles vertellen over het leven op Bali en de bezienswaardigheden van Bali.
Toerisme versus cultuur in het zuiden van Bali
Ondanks de vele toeristen en westerse invloeden is ook in Kuta de Balinese cultuur nog sterk aanwezig. Made (gids) gaat voordat hij het werken bijna elke dag langs de tempel om daar te offeren. De rijstkorrels op zijn voorhoofd (die er in de loop van de dag afvallen) en de bloemetjes achter zijn oren zijn hier het overduidelijke bewijs van.
Op het dashboard van de auto prijkt ook meestal een mandje van bananenbladeren en wat bloemetjes en gekleurde rijst om de goden gunstig te stemmen. En eenmaal aangekomen op het werk wordt er ook geofferd bij de ‘huisaltaartjes’, alles voor ‘Good Luck’ en een goede omzet. En net als bij een bezoek aan de tempel, geschieden ook deze offers in een sarong met een sjaal om het middel geknoopt
