Sumba is een klein en afgelegen eiland ten zuiden van Flores in Indonesië. Het authentieke Sumba wordt gedomineerd door tropische palmbomen, prachtige stranden en traditionele dorpen. Er zijn veel bijzondere plekken op Sumba. In deze blog neem ik je mee naar Sumba en laat ik zien wat te doen op Sumba.
Tip: lees meer over reizen in Indonesië
Reizen naar Waingapu in het oosten van Sumba
Het is ongeveer een uur vliegen van Bali naar Sumba. Ik heb het idee dat ik in een andere wereld ben beland. Een wereld die minder ontwikkeld en (nog) minder georganiseerd is dan andere delen van Indonesië. Het oosten van Sumba is een van de armste regio’s van het land. Naast de landingsbaan staat een aantal koeien. Wat als deze dieren de landingsbaan op hollen?
Ik loop naar de kleine en zweterige aankomsthal. Sumba is warmer dan Bali en de lucht is droger. Het oosten van Sumba lijkt meer op een savanne dan op een tropisch eiland. De palmbomen en parelwitte tropische stranden verraden echter dat ik nog steeds een reis door Indonesië aan het maken ben.
Bezienswaardigheden Waingapu Sumba
Waingapu is niet echt een wereldstad. Er zijn niet veel noemenswaardige bezienswaardigheden en hoogtepunten. Toch besluit ik meteen na aankomst op Sumba de omgeving te verkennen, al is het maar om een hapje te eten. In Waingapu zijn verschillende warungs te vinden, de meeste worden beheerd door Javanen. Het eten in Indonesië bevalt goed.
Veel Sumbanezen leven van de visserij. In de haven van Waingapu ligt een klein aantal houten (vissers)boten.
Hoogtepunten Oost-Sumba
Openbaar vervoer op Sumba is een schaars goed. Ik besluit om een auto met chauffeur te huren. De prijzen voor vervoer op Sumba liggen hoger dan op Bali.
Het hotel dringt aan om naast mijn chauffeur óók een Engelstalige gids te boeken, maar de prijs schrikt me af. Ik besluit dat mijn Indonesisch goed genoeg is. De aardige chauffeur weet veel van de omgeving en houdt niet op met praten. Wanneer ik zijn verhaal niet helemaal snap legt hij geduldig uit. Ik blijk een gids-en-docent-Indonesisch in één aan de haak te hebben geslagen!
Rende en de ikat
Het authentieke dorp Rende is de eerste bestemming tijdens mijn Sumba reis. Rende staat bekend om zijn Ikat. Dit is een eeuwenoude dubbelzijdige weeftechniek, waarbij de draden geverfd worden voor het weven. Dit is bewerkelijker dan een print op het doek plaatsen, zoals bijvoorbeeld bij batik gebeurt. Zowel de horizontale draden als de verticale draden (op het weefgetouw) worden geverfd. In het dorp liggen op verschillende plekken draden te drogen.
Het maken van Ikat is arbeidsintensief. Verschillende vrouwen uit het dorp geven me uitleg bij het weefproces. Er wordt min of meer van me verwacht dat ik wat koop en ik besluit een mooi souvenir van mijn Sumba reis aan te schaffen.
Wil je niets kopen? Dan is een donatie zeer gepast wanneer je een dorp bezoekt.
Kampung Raya
Na een bezoek aan Rende rijd ik verder naar het volgende traditionele dorp. De chauffeur raadt me aan Kampung Rayate bezoeken,de koninklijke kampong.
Ook in Kampung Raya wordt ikat gemaakt, de kwaliteit is iets minder goed dan in Rende. De figuren zijn minder gedetailleerd. In dit dorp worden soms moderne kleuren gebruikt in plaats van traditionele kleurstoffen. Na een kleine donatie bij de kepala desa loop ik een rondje door het dorp en bewonder ik het bijzondere handwerk uit Indonesië.
Bezienswaardigheden Sumba: de tombes van Pau
In het dorp Pau zijn oude tombes te vinden. In de tombes liggen de voorvaderen van de bewoners van de dorpen. Dit is onderdeel van de Marapu cultuur. Marupu is de oorspronkelijke religie van Sumba, in religie waarin de verering van overledenen en geesten centraal staat.
De tombes worden bewaakt door figuren die uit hout of steen gehakt zijn. Soms stellen deze een mens voor, maar er zijn ook haviken en schildpadden te vinden. Op de tombes lopen kippen, ligt een enkele hond te slapen, of liggen was en mais te drogen. De tombes horen bij het dorp.
Ik rijd verder naar kampong Kaliuda. In dit dorp is nauwelijks elektriciteit, maar aan de muren van de houten huizen hangen posters van popidolen.
Pantai Kallala: een van de mooiste stranden van Sumba
Het strand van Kallala zou een paradijs voor surfers moeten zijn. In het verlaten restaurant staat een aantal boards. Ik ben geen surfer is ik besluit deze kans aan me voorbij te laten gaan. In plaats daarvan maak ik een mooie strandwandeling en geniet ik van het geluid van de golven. De stranden van Sumba zijn een paradijs in Indonesië.
Rondreis Sumba: reizen naar Waikabubak
Waikabubak ligt in het westen van het eiland Sumba, een Indonesisch eiland ten zuiden van Flores. Het dichtstbijzijnde vliegveld van Sumba is Tambolaka Airport. Ik ben naar Waingapu gevlogen, een travel (shared taxi) brengt me naar West-Sumba.
Sumba is een heuvelachtig eiland en de weg zit vol bochten. Hoewel ik geniet van de aaneenschakeling van tropische landschappen en graslanden word ik wagenziek. Gelukkig is de rit niet al te lang en stoppen we onderweg bij een aantal warungs.
Bezienswaardigheden Waikabubak, Indonesië
Waikabubak is de administratieve hoofdstad van West-Sumba en daar is eigenlijk alles mee gezegd. Waikabubak is geen leuke bestemming in Indonesië. De stad kent geen echte bezienswaardigheden. Waikabubak is een goede uitvalsbasis om het westen van Sumba eiland te verkennen.
Verscholen in de heuvels in de omgeving van Waikabubak ligt een aantal bijzondere traditionele kampongs en dorpen. Op deze authentieke plek in Indonesië heeft de tijd stilgestaan.
De tombes van Praj Klembung
Kampong Prai Klembung is een traditionele wijk omklemd door het moderne Waikabubak. De huizen zijn van hout en zijn veelal gebouwd in een typische Sumbanese stijl: de huizen hebben hoge rieten daken die zorgen voor koelte in het warme seizoen.
In de struiken aan de rand van het dorp ligt een aantal graftombes verscholen. Op Sumba worden volgens de Marapu religie de voorvaderen vereerd.
Kampong Tarun en kampong Waitubar
Ik maak een wandeling naar Waikabubak naar Kampong Tarun en Kampong Waitubar,
Ik begin met de klim naar Kampong Tarun. Het is vroeg in de ochtend en het is relatief koel. Op straat is het leven al in volle gang, tussen de scharrelende kippen en varkens wordt de was gedaan en spelen kinderen. De prominente mannen van het dorp zitten op de veranda betelnoot te kauwen. Zo af en toe belandt een rode fluim op de grond.
In Kampong Tarun leidt een aantal nieuwsgierige kinderen me naar de Kepala Desa, de dorpsoudste. Ik word uitgenodigd voor een praatje en het kauwen van een betelnoot. Ik bedank hem vriendelijk voor het laatste, en ik bied hem een sigaret aan die ik speciaal voor dit doel gekocht heb. Na een korte babbel, en heerlijke zoete thee, krijg ik toestemming om door het dorp te lopen en zelfs foto’s te maken.
Via Kampong Waitubar loop ik terug naar Waikabubak.
Megalieten en Anakalang villages
Ik neem een bemo richting oosten van Sumba eiland en stap 22 kilometer ten oosten van Wakububak uit. In de Anakalang regio liggen een aantal indrukwekkende megalieten en mooie traditionele dorpen.
Het dorp Pasunga ligt langs de doorgaande weg en is daarmee de eerste bezienswaardigheden van het westen van Sumba die ik bezoek. De traditionele huizen vallen me echter een beetje tegen. Hoewel deze huizen de vorm hebben van de traditionele huizen van Sumba eiland, zijn de daken bekleed met golfplaat. Natuurlijk is dat beter bestand tegen de regen dan bamboe en vergt het minder onderhoud, maar de modernisering is esthetisch.
De graven van kampong Pasunga maken veel goed. De grote graven zijn gedecoreerd met megalieten die enigszins op totempalen lijken,
Kampong Pasunga, het dorp met de ijzeren daken
Het dorp Pasunga ligt langs de doorgaande weg en is daarmee de eerste bezienswaardigheden van het westen van Sumba die ik bezoek. De traditionele huizen vallen me echter een beetje tegen. Hoewel deze huizen de vorm hebben van de traditionele huizen van Sumba eiland, zijn de daken bekleed met golfplaat. Natuurlijk is dat beter bestand tegen de regen dan bamboe en vergt het minder onderhoud, maar de modernisering is esthetisch.
De graven van kampong Pasunga maken veel goed. De grote graven zijn gedecoreerd met megalieten die enigszins op totempalen lijken,
Met de motor naar Gallubakul
Vervoer is niet heel moeilijk te regelen in Indonesië. en Al snel heb ik een ojek (motortaxi) gevonden die me wilt vervoeren door het prachtige landschap van Anakalang. Een korte rit door de rijstvelden brengt me naar Gallubakul. Hier ligt een tombe met een oppervlakte van maar liefs 5 bij 4 meter, en de grafsteen weegt niet minder dan 70 ton!
Lai Tarung
Na een kort bezoek aan het traditionele dorp stap ik weer achterop de motor. De volgende bestemming is Lai Tarung. Ik word vol enthousiasme welkom geheten door de vrouwen en kinderen van het dorp en ik word getrakteerd op de grootste citrusvrucht ook. De Jeruk Bali, die bijna zo groot is als een voetbal, heeft een zoete smaak.
Een van de mannelijke dorpelingen laat me het dorp zien, en neemt me ook mee naar een huis wat nog in aanbouw is. Dit huis, wat plaats biedt aan meerdere gezinnen, bevindt zich boven op een berg. Je snapt dat ik een prachtig uitzicht heb over Lai Tarung en omgeving.
Het lijkt wel of het hele dorp in plateaus gebouwd is: na een stukje klimmen verschijnt er een nieuwe groep huizen, zijn er meer graven, maar blijk ik nog niet boven te zijn. En dat is niet erg, ik geniet van de korte trekking die me onverwachts wordt aangeboden.
Traditionele kledij in Taramanu
De discobemo brengt me naar Taramanu, een dorp wat vier kilometer van Waikabubak ligt. Het dorp is vrij groot, en ook hier zijn er zowel traditionele huizen van stro en bamboe, als huizen van golfplaat te vinden. De mannen van Taramanu lopen rond in traditionele kledij. Deze bestaat uit een dik geweven sarong en een kris (dolk). Ze laten me vol trots hun wapens zien.
Midden in het dorp liggen verschillende grote graancirkels. De vrouwen van het dorp vegen het graan van tijd tot tijd om, opdat het beter droogt. Terwijl ik word rondgeleid door het dorp loopt een groep kinderen met me mee. De oudere kinderen dragen de kleintjes. Vanuit het dorp geniet ik van het uitzicht op de azuurblauwe zee.
Wandelen op Sumba: een korte trekking naar Waigilla
De chauffeur geeft me het advies om van Tamaru niet naar het volgende dorp te rijden, maar om te voet te gaan. En zo geschiedt het: ik ga te voet naar Waigilla, een aangrenzend dorp onder aan de heuvel. De kinderen van Taramanu lopen met me mee.
Onder aan de heuvel staat de bemo alweer op ons te wachten. Hij rijdt ons naar Praigoli. Na een kort bezoek aan een van de mooiste stranden van Sumba neemt ik de bus naar Waingapu.
De markt van Waingapu
Helaas zit mijn rondreis door Sumba er weer op. Ik neem een travel naar Waingapu waar mijn vliegtuig naar Alor vertrekt. ’s Ochtends struin ik nog even over de markt van Sumba.
Ik vind het heerlijk om over markten te lopen en mensen te kijken. De bedrijvigheid, de producten en de zoete geuren van fruit en specerijen. Op de zaterdagmarkt van Waingapu wordt veel betelnoot verkocht. Ik ontkom er niet aan: ik móet proeven. De verkoper is vriendelijk doch resoluut. Ai. Dit moment heb ik jaren weten te voorkomen…
Een beetje huiverig stop ik het mengsel van noot, blad en kalk in mijn mond. Voorzichtig kauw ik. Bah! Ik probeer de smurrie uit te spugen, maar mijn mond is in luttele seconde verdoofd. Pas een hele tijd later ben ik van het getintel af.
Dit is de eerste én laatste keer dat ik een betelnoot in mijn mond heb gestopt.
