Wanneer er voldoende licht is, kan iedereen een goede foto maken. Maar helaas is dat niet altijd het geval en wil je tóch fotograferen. In deze blog laat ik je zien hoe je het beste binnen te fotograferen met weinig licht. Ook in een donkere kamer of schaars verlichte ruimte kun je mooie foto’s maken!
Fotograferen is het makkelijkste als je voldoende licht hebt. Het maakt dan niet uit welke camera je hebt, zeker wanneer de zon voor heldere kleuren zorgt. De praktijk is echter weerbarstig. Je wilt soms ook binnen fotograferen met weinig licht. Als herinnering aan een bruiloft of gezellig etentje. Omdat je grote idool op het podium staat. Of omdat je op reis bent en een gaaf gebouw of museum bezoekt.
PROBLEMEN BIJ BINNEN FOTOGRAFEREN IN DONKERE RUIMTES
1. Er is binnen weinig licht
Wanneer je op een zonnige dag een donker huis in loopt, zie je in eerste instantie even niks. Je ogen moeten wennen aan de duisternis. Na een paar tellen ga je vormen en (als er voldoende licht is) keuren onderscheiden.
Wanneer je binnen foto’s maakt op de automatische stand van de camera is de kans groot dat de camera de iso omhoog gooit. De camera wordt daardoor als het ware lichtgevoeliger, net als je ogen. Je foto’s krijgen zo meer ongewenste ruis. Soms is dit niet te voorkomen, soms wel. In deze blog lees je meer over de belichtingsdriehoek.
Binnen fotograferen zonder flits is lastig, niet onmogelijk.
2. Binnen fotograferen betekent veel contrast
Een lamp die aanstaat. Licht dat door het raam naar binnen valt. In tegenstelling tot het egale licht buiten is er binnen vaak een duidelijke lichtbron. Het resultaat: er is een groot contrast tussen binnen en buiten of donker en licht. De lichtbron is uitgebeten wit (of geel) op de foto, terwijl er in de schaduwen geen details te onderscheiden zijn.
Het menselijk oog kan beter met contrast omgaan dan de camera.
Hoe moet je een foto belichten wanneer er te veel contrast is? Een lastige vraag. Je zult een compromis moeten vinden. Wanneer delen van een foto overbelicht zijn, is die informatie verloren. Je ziet een raam dan als een wit vlak en je mist het landschap buiten. Je kunt wel delen van een foto die iets te donker zijn corrigeren, zie de tips over nabewerking hieronder.
Samengevat: zoek een compromis en zorg dat je onderwerp goed belicht is. Fotografeer eventueel met je rug naar het raam toe, je hebt dan minder last van grote contrasten en maakt optimaal gebruik van het omgevingslicht.
3. Verschil in witbalans of kleurtemperatuur
Als kind deed ik een proefje op school. Ik staarde een tijd lang naar een rood vel papier. Na een paar minuten keek ik naar een wit blad. Ineens leek alles groen!
Je hersens kunnen corrigeren voor de kleuren die je ziet (witbalans), je camera kan dat niet. Natuurlijk, je kunt de witbalans op je camera instellen, maar dat geldt dan voor de HELE foto. Gelukkig kunnen de meeste camera’s tegenwoordig prima fotograferen met kunstlicht. (Vroeger, in het analoge tijdperk, was dit een groot probleem!)
Als je binnen foto’s maakt in een ruimte met meerdere lichtbronnen, kan dit tot rare effecten leiden. Als een deel van de foto belicht is door daglicht en een ander deel door kunstlicht (een gloeilamp), dan oogt een deel van de foto te blauw en een andere deel te geel. Menglicht is niet fijn.
4. Je hebt weinig ruimte om foto’s te maken
Binnen is de bewegingsvrijheid beperkt. Je kunt niet even een antieke tafel verplaatsen of een muurtje eruit slopen. Als fotograaf ga je creatief om met de ruimte en het materiaal wat je hebt. Met een fish-eye of groothoek lens krijg je meer op de foto, maar je hebt ook meer last van vertekening.
Tip: In Photoshop en Lightroom kun je gedeeltelijk corrigeren voor deze lensvertekening.
5. Lastig focussen in het donker
Als je foto’s wilt maken in het donker zonder flitst, heeft de camera vaak moeite om scherp te stellen. Je hoort de lens naar voor en naar achter bewegen, maar je kunt geen foto’s maken.
TIPS VOOR BINNEN FOTOGRAFEREN ZONDER FLITS
Tot zover de belangrijkste problemen. Hoe los je deze op?
1. Stel je camera handmatig in
Foto’s worden beter wanneer JIJ de regie hebt en niet de camera. Een kiekje gemaakt door de ober met een mobiele telefoon is aardig als herinnering voor jezelf, meer ook niet. Door zijn kleine sensor kan een telefoon moeilijk omgaan met situaties met weinig licht en wordt de iso snel omhoog gegooid.
De camera zal op de automatische stand zal ook de iso verhogen, maar deze presteert vaak beter dan een mobiele telefoon. Daarnaast kun je bij een fototoestel vaak spelen met de sluitertijd en het diafragma waardoor de resultaten beter zijn.
2. Gebruik een statief
Wanneer het te donker is binnen te fotograferen uit de hand, kun je fotograferen met een statief. Zo kun je gebruik maken van een lange sluitertijd en een kleiner diafragma. Met het diafragma controleer je de scherptediepte, deze wil je bij bijvoorbeeld architectuurfotografie of interieurfotografie niet te klein. Lees in deze blog alles over fotograferen met een statief.
Tip: Het spreekt voor zich dat je op deze manier geen personen kan fotograferen
3. …. en FLITS!
Als je binnen foto’s maakt, kun je natuurlijk een flitser gebruiken. Het beste resultaat krijg je bij een externe flitser, die niet alleen de voorgrond maar de hele ruimte verlicht.
Op veel plekken (musea, kerken) is het niet toegestaan om te flitsen.
4. Scherp stellen en foto’s maken in donkere ruimtes
Als de camera moeite heeft om scherp te stellen in donkere ruimtes, zul je de camera een handje moeten helpen.
Soms kun je kiezen om te binnen te fotograferen met flits. De camera geeft dan een pre-flash (voor flits), en tijdens deze flits stelt de camera scherp. Meteen daarna maakt de camera de echte foto.
De andere optie is dat je je camera op een statief zet, en vervolgens handmatig scherp stelt. Het beste resultaat krijg je, wanneer je gebruik maakt van live-view/het display van je camera.
5. HDR en meervoudige belichting
Wanneer een foto (waarschijnlijk) te veel contrast heeft, bijvoorbeeld als je een donkere ruimte fotografeert met een raam erin, dan kun je kiezen voor een HDR-opname. HDR is een afkorting voor High Dynamic Range. Het dynamische bereik van de foto wordt daardoor groter, waardoor schaduwen niet te donker worden en lichte plekken niet te licht.
Tip: Je kunt met behulp van software een HDR effect creëren: sommige camera’s (of telefoons) hebben een HDR functie.
Je kunt ook een HDR opname maken door gebruik te maken van meervoudige belichting. Je maakt dat meerdere opnames, die je bijvoorbeeld in Photoshop over elkaar heen plakt.
6. Nabewerking van donkere foto’s in Snapseed, Lightroom of Photoshop
Als je binnen een foto hebt gemaakt die deels te donker en deel te licht is, kun je dit in de bewerking (deels) rechttrekken. Vooral als de foto in RAW genomen is en je de RAW file in Lightroom bewerkt.
Stappenplan voor het verbeteren van foto’s:
- Schuif het schuifje van de schaduwen naar rechts: de schaduwen worden lichter
- Schuif het schuifje van de hooglichten naar links: de lichte partijen worden nu donkerder
- Eventueel kun je het histogram van de foto controleren, soms moet je de zwarte partijen (blacks) of hele lichte partijen (whites) nog iets verschuiven
Door het aanpassen van de schaduwen en hooglichten worden binnenfoto’s met weinig licht al snel mooier
Tip: Heb je geen Lightroom of Photoshop? In de gratis app Snapseed kun je bijna de zelfde bewerking uitvoeren. Open de foto, ga naar ’tune image’ en verschuif het schuifje voor de schaduwen naar rechts en de hooglichten naar links.
Samengevat: instellingen camera binnenfotografie
Wil je gelijk aan de slag om binnen te fotograferen met weinig licht? Met het volgende stappenplan kun je gelijk aan de slag!
- Fotografeer in RAW. Dit geeft je meer vrijheid om foto’s te bewerken
- Houd de iso zo laag mogelijk. Zet hem niet té laag, je wilt geen bewogen foto’s
- Stel je diafragma in. Hoe groter het diafragma (kleiner getal), hoe kleiner de scherptediepte
- Controleer de sluitertijd, wanneer deze te lang is kun je niet uit de hand fotograferen. Je moet dan de iso of het diafragma aanpassen
- Wordt het diafragma te klein of de iso te groot voor een goede belichting? Gebruik dan een statief (of eventueel een flitser)
- Houd controle door de camera handmatig in te stellen
