Fotografie betekent letterlijk ‘schrijven met licht’. Door te variëren met de plek van de lichtbron en de richting van het licht kun je je foto een bepaalde sfeer meegeven. In vertel ik je meer over lichtval en richting van het licht. En ik laat je een aantal voorbeelden zien!
Lichtval en richting
Grofweg kun je zeggen dat er drie soorten direct licht bestaan. Deze staan weergegeven in de infographic hieronder. Iedere soort licht heeft zijn eigen voordelen en beperkingen.
Fotograferen met het licht in je rug
Fotograferen met het licht in je rug is misschien wel het meest populair binnen de fotografie. Het is makkelijk je onderwerp goed te belichten. Je hebt zelden last van schaduwen die te donker zijn, of van overbelichte partijen.
Met licht in de rug kan je foto bijna niet mislukken, maar echt spannend wordt de foto niet.
Fotograferen met tegenlicht
“Je moet niet met tegenlicht fotograferen”, zei mijn vader altijd. Hij had gelijk, tenminste in het analoge tijdperk met een eenvoudige camera. De huizen in het openluchtmuseum die ik wilde fotograferen waren te donker, terwijl de lucht uitgebeten wit werd. Dit was geen succes.
Toch kun je met de juist instellingen hele spannende foto’s maken met tegenlicht. Vaak krijg je het beste resultaat wanneer de lichtbron nét niet in beeld is. Hieronder laat ik een paar voorbeelden zien van foto’s met tegenlicht.
Vanuit een luchtballon in Cappadocië bewonderde ik de zon die langzaam opkwam. Terwijl een van de luchtballonen de zon blokkeerde, maakte ik een foto. Alles draait om de juiste timing. Het resultaat mag er zijn: het silhouet van de luchtballon steekt af tegen een kleurrijke lucht. De foto is zeer sfeervol. Dat er geen details zichtbaar zijn in de ballon zelf, is voor deze foto niet relevant.
Na een forse bui maakte ik een tegenlichtfoto van de ondergaande zon in Indonesië. De wolken blokkeren het directe licht, terwijl de kleuren worden gereflecteerd en versterkt door het water in de rijstvelden. In Photoshop heb ik de donkere partijen een heel klein beetje opgelicht om wat details terug te halen.
Deze foto van Campi Flegrei in Italië ademt een bijzondere sfeer uit. Door het tegenlicht komt de damp van de kokende zwavel goed tot zijn recht. Damp en rook laat zich goed fotograferen met licht van achteren.
Bij macrofoto’s en close-up foto’s kun je spelen met het licht van de zon dat door de blaadjes schijnt. Dit zorgt voor speelse cirkels in je foto, bokeh genaamd. Om deze cirkels in beeld te krijgen, heb je behalve tegenlicht een groot diafragma nodig.
Tip: Lees meer over macrofotografie en bokeh.
Fotograferen met licht van de zijkant en strijklicht
Wanneer het licht van de zijkant komt, kun je heel mooi details en structuren vastleggen. Schaduwen zorgen voor extra diepte in de foto.
De woestijn in Mongolië is een mooi voorbeeld van strijklicht. Patronen in het zand worden door schaduwen benadrukt. De structuren in het zand komen op deze manier goed naar voren.
Een circulair polarisatiefilter werkt het beste wanneer het licht van de zijkant komt. Luchten worden hierdoor intens blauw. Storende reflecties in water en bladeren verdwijnen. Zijlicht kan heel mooi zijn bij landschapsfotografie.
Tip: Lees meer over het gebruik van filters op reis.
Kies de lichtval die past bij de gewenste sfeer
Wil je met je foto een verhaal vertellen? Dan is de sfeer van de foto heel belangrijk. De juiste lichtval is bepalend voor de sfeer.
Soms betekent dit gedegen vooronderzoek. Wanneer staat de zon op de juiste plek? Soms volstaat het om zelf een stukje te draaien en de foto in een andere richting te nemen.
Door te spelen met de lichtval en de richting van het licht breng je bovendien meer variatie in je foto’s. Het kost misschien wat meer tijd en moeite, maar het resultaat mag er dan ook zijn!