Wanneer gebruik je welke lens op reis? Hoeveel zoom is wenselijk? In deze blog vertel ik meer over verschillende soorten lenzen en hun voor- en nadelen. Zo neem je de beste lens mee op reis!
De brandpuntafstand: de hoeveel zoom
Even wetenschappelijk: de brandpuntafstand van de lens is de afstand van het optische midden van de lens tot het focuspunt waarbij het beeld scherp is. De brandpuntafstand wordt uitgedrukt in mm, zo heeft een 50mm lens een brandpuntafstand van 50mm. Wanneer je een fullframe camera hebt dan is 50mm ongeveer wat onze ogen zien.
Heb je een lens met een kleinere brandpuntafstand, bijvoorbeeld 15mm? Dan past er meer op de foto dan wat je met het blote oog ziet. Ineens past een gebouw wél op de foto. Of een wijds landschap. Dit wordt ook wel groothoek genoemd.
Heb je een lens op reis met een groter brandpunt, bijvoorbeeld 100mm? Dan haal je voorwerpen dichterbij. Dat is een zoomlens. Je ziet met een zoomlens slechts een detail van een gebouw of een klein stukje van een landschap.
De brandpuntafstand is niet alleen bepalend voor de hoeveelheid informatie die op de foto staat, maar ook voor de scherptediepte van de foto. Bij een diafragma van F/5.6 heb je een grotere scherptediepte wanneer je een groothoeklens gebruikt dan wanneer je een zoomlens gebruikt.
Tip: In deze blog lees je meer over diafragma en scherptediepte.
Lenzen op reis: kies je een zoom- of prime lens op reis?
Er zijn twee soorten lenzen: zoomlenzen en prime lenzen. Een prime lens heeft een vaste brandpuntafstand, terwijl een zoomlens een range van brandpuntafstanden heeft. Met een zoomlens kun je voorwerpen ‘dichterbij’ halen door in te zoomen. Met een prime lens kan dit niet. Met een prime lens op reis zul je zélf dichter naar je onderwerp moeten lopen.Â
Wanneer kies je voor een prime lens?
Op het eerste gezicht lijkt een zoomlens veel makkelijker. Je kunt de lens in meer situaties gebruiken en je kunt je foto makkelijker kaderen. Het voordeel van een prime lens is dat deze lens kwalitatief vaak een stuk(je) beter is, én goedkoper.
Allround lens op reis: geen lenzen wisselen
Er zijn lenzen met waarmee je van dichtbij tot veraf foto’s kunt maken. Zo’n superzoom/allround lens op reis lijkt handig. Je hoeft maar te investeren één lens en je hoeft op reis niet steeds de lens te verwisselen. Wisselen kost immers tijd en wisselen onderweg is niet altijd mogelijk. (Bijvoorbeeld als je wilt fotograferen in de woestijn of fotograferen in de regen.)
Helaas zijn dergelijke allround lenzen meestal van mindere kwaliteit dan lenzen met een kleiner zoombereik. Het is lastig een lens te optimaliseren voor een heel groot zoombereik. Veel fotografen zweren bij lenzen met maximaal drie keer zoom.
Je bestemming bepaalt welke lens op reis
De lens (of lenzen) die je meeneemt op reis, hangt af van wat je op de foto wilt zetten. Ga je wildlife fotograferen in Afrika? Dan wil je veel zoom/een groot brandpuntafstand. Daarmee kun je schuwe wilde dieren ‘dichtbij’ halen. Ga je landschappen fotograferen in IJsland? Dan wil je juist een groothoeklens, zodat je veel ruige natuur in een plaatje kunt vangen.
Telelens: handig voor het fotograferen van dieren
The sky is the limit. Telelenzen die enigszins betaalbaar zijn hebben niet meer zoom dan maximaal 200-300mm, maar er zijn telelenzen die een groter bereik hebben. Deze zoomlenzen gebruik je wanneer je voorwerpen dichterbij wilt halen.
Als je een lens met veel zoom koopt, is het een aanrader om een lens met ingebouwde stabilisatie te kopen (als de body van je camera dit niet heeft). Zoomlenzen, zeker de varianten die minder lichtgevoelig zijn, zijn lastig om stil te houden. Veelgebruikte telelenzen zijn lenzen van 70-200mm of 100-400mm.
Tip: de vuistregel is dat de aanbevolen sluitertijd niet langer is dan 1/brandpuntafstand. Bij een lens van 100mm moet de sluitertijd langer zijn dan 1/100s. In deze blog lees je meer over sluitertijden.
Standaardzoom: handig voor het maken van portretten
De standaardzoom is een zoomlens die een vergelijkbaar bereik heeft als (en een beeldhoek die vergelijkbaar is met) dat wat onze ogen zien. Veelgebruikte standaardlenzen zijn de kitlenzen van camera’s met een bereik van 18-55mm. (De precieze brandpuntafstand van de kitlens wisselt van merk tot merk.)
Standaardlenzen zijn ideaal voor situaties waarin je geen vertekening wilt zoals bij portretfotografie. Wanneer je foto’s maakt van personen (van dichtbij) met veel groothoek krijg je vertekende gezichten en hele grote neuzen. Portretten met groothoek zijn niet echt een aanrader dus!
Doordat standaardlenzen enigszins kunnen zoomen en je voorwerpen makkelijk dichterbij kan halen, kun je met een standaardlens makkelijk compositie bepalen. Een goede standaardlens is in mijn ogen onmisbaar: met een fijne standaardlens kun je op reis veel mooie foto’s maken.
Mijn standaardlens is een 24-240mm lens.
Groothoek: maak landschappen weids
Wanneer je een foto met een groothoeklens maakt, da n krijg je meer landschap op de foto dan je met het blote oog ziet. Door gebruik te maken van een groothoeklens past een gebouw ineens wél helemaal op de foto. Een landschap lijkt wijder en door gebruik te maken van lijnen in het landschap en in de lucht kun je nóg meer diepte genereren.
Hier vind je een handig overzicht van groothoeklenzen.
Fish-eye: een beeld van (bijna) 180 graden
Met een fish-eye lens is brandpunt klein en je beeldhoek groot: je krijgt tot wel 180 graden van het landschap op de foto. Je snapt vast dat een lens die zoveel in één foto propt zorgt voor een vertekening: rechte lijnen zullen met een fish-eye lens niet recht zijn. Een fish-eye lens op reis kan je landschap echter een extra boost geven en je kan met een fish-eye meer van een interieur op de foto krijgen. Met name voor koepels in kerken en moskeeën is een fish-eye een leuke lens voor op reis.
De macrolens
Naast bovengenoemde lenzen heb je ook nog de macrolenzen. Het begrip macrolens zegt helemaal niks over de brandpuntafstand van de desbetreffende lens, maar des te meer over de focusafstand. Wanneer je een foto wilt maken, merk je soms dat je lens niet meer scherp kan stellen. Dat je een klein stukje verder weg moet om een foto te maken.
Met een macrolens kun je dichterbij een voorwerp komen en het voorwerp op ware grote (of zelfs nog groter!) vastleggen. Bij een goede macrolens is de beeldverhouding op het optimale punt 1:1. Met macrofotografie zie je details die je met het blote oog niet ziet!
Tip: Wil je weten welke van deze lenzen ik mee neem op reis? Hier lees je wat er in mijn cameratas zit.
Voorbeeldfoto’s gemaakt met verschillende lenzen
Tot slot een aantal voorbeeldfoto’s. Twee houten figuren uit Indonesië thuis op de tafel. De tafel en de voorwerpen zijn niet verplaatst, ik ben zelf steeds een stukje naar achteren gegaan. (Op zo’n manier dat het voorste figuur de zelfde grootte houdt.)Â
Zie je dat de beeldhoek verandert wanneer de brandpuntafstand groter wordt?
In de bovenste foto (met een 8mm lens) zie je een groot deel van de omgeving op de foto staan. In dit geval is het een deel van mijn woonkamer. Mijn woonkamer is natuurlijk niet echt interessant, maar met een groothoeklens kun je op reis extra diepte creëren.
En zie je dat het achterste figuur groter lijkt bij een grotere brandpuntafstand?
Met een grotere brandpuntafstand haal je voorwerpen dichterbij. De foto kan daar ‘platter’ van worden. De achtergrond is meer in beeld, maar minder scherp. Met dit gegeven in kun op reis leuke dingen doen!
Alle foto’s zijn genomen met een canon70D, iso1000, f/4.
